طبع گرم و خشک
طبع گرم و خشک یا مزاج صفراوی یکی از چهار طبع اصلی در طب سنتی ایران است و به ویژگی های خاص جسمی و روحی فرد اشاره دارد. افرادی که دارای این طبع هستند، معمولاً رفتارهایی و ویژگی هایی را از خود بروز می دهند که تحت تأثیر این مزاج قرار دارد. در زیر به برخی از ویژگی ها و نشانه های طبع گرم و خشک اشاره می شود:
علائم طبع گرم و خشک
- افرادی که دارای ظاهری باریک و قد بلند هستند، معمولاً شانه ها و بازوهای جمع تری دارند و صورتی کشیده با بینی بزرگ، دهان وسیع و چشمان ریز دارند.
- پوست بدن آن ها به خاطر حرارت طبیعی که در بدن دارند، کم مو است و رگ های دستشان به وضوح قابل مشاهده و باریک تر از مزاج دموی است.
- به دلیل طبیعت گرم این مزاج، این افراد معمولاً پرانرژی و فعال بوده و تمایل به معاشرت و برقراری ارتباط دارند. افزایش صفرا در بدن باعث افزایش جریان خون می شود و این افراد را کم صبر و عجول اما در عین حال تیزهوش می سازد.
- حالت خشم آنی در افراد با مزاج صفراوی شایع است، اما به سرعت این خشم تخلیه می شود و بعد از آن به طور کامل آرام می شوند و معمولاً موضوعی که باعث عصبانیت آن ها شده را به راحتی فراموش می کنند. انرژی آن ها به میزان صفرا در خونشان بستگی دارد؛ اگر صفرا در بدن بالا باشد، پر انرژی اند و در غیر این صورت دچار بی حالی می شوند.
- قبل از سن ۱۵ سالگی، این افراد معمولاً مو هایی درشت دارند و پوستشان دو رنگ می شود؛
- زردی خفیفی را به همراه خشکی محسوس در پوست تجربه می کنند که ناشی از خشکی مزاج آن هاست.
- همچنین میل جنسی بالایی دارند و به دلیل خشکی مزاج، یبوست برایشان مشکلی مکرر است.
- این افراد تحمل گرما را ندارد و در فصول سرد معمولاً نیاز چندانی به پوشیدن لباس گرم ندارند. همچنین به دلیل گرمی مزاجی که دارند، معمولاً به دنبال خوراکی‌های سرد مثل ترشی و آبلیمو هستند و از مصرف این نوع مواد غذایی لذت می‌برند.
مزاج صفراوی چیست
مزاج صفراوی یکی از چهار مزاج اصلی در طب سنتی ایران به شمار می رود و به ترکیب گرمی و خشکی اشاره دارد. این مزاج ناشی از عدم تعادل میان چهار عنصر اصلی (خاک، آب، آتش و هوا) و چهار خلط (دم، صفرا، بلغم و سودا) در بدن است. در صورتی که خلط صفرا در بدن افزایش یابد و بر سایر اخلاط غالب شود، علائم و ویژگی های خاص مزاج صفراوی ظاهر می شوند.
عوامل مختلفی از قبیل وراثت، تغذیه نامناسب، سبک زندگی ناسالم و استرس می توانند به بروز و تشدید مزاج صفراوی کمک کنند.
افرادی که مزاج صفراوی دارند، ممکن است بیشتر به برخی بیماری ها مانند سردرد، میگرن، یبوست، مشکلات پوستی، بی خوابی و التهاب کبد دچار شوند. برای مدیریت و بهبود این مزاج، طب سنتی به اصلاح رژیم غذایی، استفاده از داروهای گیاهی و تغییرات در سبک زندگی تاکید می کند.
به طور کلی، مزاج صفراوی به عنوان یکی از طبع های رایج در طب سنتی ایرانی، ویژگی هایی خاص دارد که به تشخیص مزاج یا طبع بدن افراد کمک می کند. در این طب شناخت چهار مزاج اصلی شامل صفرا، دم، بلغم و سودا بسیار حائز اهمیت است.
طبع گرم و خشک چه بخورند
افراد با طبع گرم و خشک برای ایجاد تعادل در بدن خود، باید از مواد غذایی استفاده کنند که ویژگی های خنک و مرطوب دارند. در زیر به برخی از مواد غذایی مناسب برای این افراد اشاره می شود:
مواد غذایی مناسب برای طبع گرم و خشک:
نوشیدنی ها:
-
- دوغ (دوغ کم نمک)
- آب میوه های طبیعی و تازه (به ویژه آب هندوانه و آب انار)
لبنیات:
-
- ماست (به ویژه ماست محلی)
- شیر (خنک)
چربی ها:
-
- روغن زیتون (در حد معقول)
- مغزها و دانه های خنک مانند بادام و گردو (در حد متعادل)
غذاهای طبع گرم و خشک
-
- خورشت ها و غذاهایی که حاوی گوشت سفید (مرغ یا ماهی) هستند، به ویژه اگر با سبزیجات مانند کدو و بادمجان پخته شوند.
- برنج و گندم (در صورت پخت و مصرف با چربی های سالم)
- استفاده از ادویه های خنک مانند نعناع و زردچوبه و پرهیز از ادویه های گرم مانند فلفل و زعفران.
میوه های طبع گرم و خشک
-
- هندوانه
- خیار
- سیب
- گلابی
- انار
- زردآلو
-
- کاهو
- سبزی هایی مانند نعناع، ریحان و شوید
- بادمجان
- کدو
توجه به این مواد غذایی و رعایت تعادل در رژیم غذایی می تواند به بهبود و کنترل علائم مرتبط با طبع گرم و خشک کمک کند.
دمنوش برای طبع گرم و خشک
در افرادی که طبع گرم و خشک دارند، مصرف دمنوش های خنک و مرطوب می تواند به تعادل مزاج کمک کند. در زیر به برخی از دمنوش های مناسب برای این نوع طبع اشاره می کنم:
- دمنوش به
- دمنوش گل گاوزبان
- دمنوش بهار نارنج
- دمنوش دارچین
- دمنوش به لیمو
- دمنوش بابونه
- دمنوش اسطوخودوس
- دمنوش جعفری
- چای ریبوس
- دمنوش زنجبیل
- دمنوش نعناع
- دمنوش زعفران
نکات مصرف:
- می توانید این دمنوش ها را به تنهایی یا ترکیبی مصرف کنید تا از فوائد بیشتری بهره مند شوید.
- بهتر است دمنوش ها را با عسل شیرین کنید تا خاصیت خنک کنندگی آن ها افزایش یابد و طعم بهتری پیدا کنند.
- در مصرف دمنوش ها تعادل را رعایت کنید و از دمنوش های با طبع گرم بیش از حد استفاده نکنید.
درمان طبع گرم و خشک
برای بهتر مدیریت این طبع، طب سنتی توصیه هایی مانند:
- تغذیه مناسب: مصرف غذاهای خنک، مرطوب و پخته شده، مانند میوه ها و سبزیجات.
- استفاده از داروهای گیاهی: استفاده از گیاهانی که خاصیت خنک کنندگی دارند.
- تنظیم استرس و آرامش: توجه به تکنیک های تنش زدایی و تمرینات آرامش بخش.
با توجه به ویژگی های طبع گرم و خشک، می توان با شناخت بهتر این طبع، به داشتن زندگی سالم تر و متعادل تری دست یافت.
توجه به این مواد غذایی و رعایت تعادل در رژیم غذایی می تواند به بهبود و کنترل علائم مرتبط با طبع گرم و خشک کمک کند.
