کلسترول

کلسترول، یک ماده چرب و ضروری برای بدن است که هم به صورت طبیعی در بدن ساخته می‌ شود و هم از طریق غذا دریافت می‌ گردد. کبد ما بخش عمده‌ ای از کلسترول مورد نیاز بدن را تولید می‌ کند. اگرچه این ماده برای ساخت سلول‌ ها و هورمون‌ ها ضروری است، اما حفظ تعادل آن بسیار مهم است. افزایش بیش از حد آن می‌ تواند خطر ابتلا به بیماری‌ های قلبی را افزایش دهد.

کلسترول چیست

کلسترول یک ماده چرب و مومی شکل است که برای بدن ما ضروری است. این ماده در غشای سلول‌ ها، هورمون‌ ها و ویتامین D وجود دارد و به بدن کمک می‌ کند تا به درستی کار کند.

انواع کلسترول

• کلسترول LDL (بد): این نوع کلسترول چرب، آنرا را به دیواره رگ‌ ها منتقل می‌ کند و باعث ایجاد پلاک می‌ شود. پلاک می‌ تواند رگ‌ ها را تنگ کرده و خطر بیماری‌ های قلبی را افزایش دهد.
• کلسترول HDL (خوب): این نوع کلسترول چرب، کلسترول اضافی را از دیواره رگ‌ ها جمع‌ آوری کرده و به کبد می‌ برد تا دفع شود.

کلسترول بالا

کلسترول بالا زمانی رخ می‌ دهد که میزان این ماده چرب در خون بیش از حد طبیعی باشد. کلسترول برای بدن ضروری است، اما مقدار زیاد آن می‌ تواند به دیواره رگ‌ ها آسیب رسانده و خطر بیماری‌ های قلبی و عروقی را افزایش دهد.

علائم کلسترول بالا

متأسفانه، کلسترول بالا اغلب هیچ علامت مشخصی ندارد و به همین دلیل به آن “قاتل خاموش” می‌ گویند. بسیاری از افراد تا زمانی که عوارض جدی مانند حمله قلبی یا سکته مغزی برایشان رخ دهد، از وجود این مشکل در بدن خود بی خبرند.

با این حال، برخی علائم غیر مستقیم وجود دارد که ممکن است به بالا بودن آن اشاره داشته باشند، اما این علائم به تنهایی برای تشخیص قطعی کافی نیستند و نیاز به آزمایش خون دارند.

علائم احتمالی کلسترول بالا

• خستگی مفرط
• درد قفسه سینه
• سرگیجه و سردرد
• مشکلات پوستی
• اختلالات بینایی

علائم کلسترول بالا در زنان

•  احساس خستگی و کوفتگی مداوم می‌ تواند یکی از نشانه‌ های آن  باشد.
• درد قفسه سینه به ویژه هنگام فعالیت بدنی می‌ تواند نشانه بیماری قلبی باشد که یکی از عوارض آن است.
•  می‌ تواند باعث کاهش جریان خون به مغز شده و منجر به سرگیجه و سردرد شود.
•  بروز جوش‌ ها و رسوبات چربی روی پوست یکی از علائم بالا بودن کلسترول خون است.
•  در برخی موارد، می‌ تواند باعث ایجاد مشکلات بینایی مانند تاری دید یا دوبینی شود.

کلسترول بالا و درد پاشنه پا

کلسترول بالا زمانی رخ می‌ دهد که مقدار این ماده چرب در خون بیش از حد طبیعی باشد. این افزایش می‌ تواند باعث تنگ شدن رگ‌ ها و کاهش جریان خون در اندام‌ های مختلف بدن از جمله پاها شود. کاهش جریان خون در پاها به ویژه در ناحیه پاشنه می‌ تواند باعث درد و ناراحتی شود.

دلایل این ارتباط:

•  کلسترول اضافی در خون می‌ تواند روی دیواره رگ‌ ها رسوب کرده و باعث تصلب شرایین شود. این تصلب شرایین باعث تنگ شدن رگ‌ ها و کاهش جریان خون می‌ شود.
• کاهش جریان خون به معنای کاهش اکسیژن و مواد مغذی است که به بافت‌ های پا می‌ رسد. این کاهش اکسیژن رسانی می‌ تواند باعث درد و ناراحتی در پاشنه پا شود.
• در برخی موارد،  می‌ تواند به اعصاب پا آسیب برساند و باعث احساس درد، بی حسی و سوزن سوزن شدن شود.

علائم دیگر کلسترول بالا که ممکن است در پاها مشاهده شود:

• گرفتگی عضلات پا: به ویژه در شب و هنگام استراحت
• تغییر رنگ پوست پا: پوست پا ممکن است رنگ پریده یا آبی رنگ شود.
• سردی پاها: احساس سردی در پاها حتی در هوای گرم
• زخم‌ های دیر بهبود یابنده روی پاها

کلسترول نرمال چند است

کلسترول، ماده‌ ای چربی مانند است که برای بدن ضروری است. اما داشتن مقدار بیش از حد آن می‌ تواند خطر ابتلا به بیماری‌ های قلبی را افزایش دهد.

مقادیر نرمال کلسترول

مقادیر نرمال کلسترول به عوامل مختلفی مانند سن، جنسیت و سابقه بیماری بستگی دارد. اما به طور کلی، مقادیر زیر به عنوان یک راهنما در نظر گرفته می‌شوند:

• کلسترول کل: کمتر از 200 میلی‌ گرم در دسی لیتر (mg/dL)
• کلسترول LDL: کمتر از 100 میلی‌ گرم در دسی لیتر
• کلسترول HDL: بالاتر از 60 میلی‌ گرم در دسی لیتر
• کلسترول بالای 200: داشتن سطح آن بالاتر از 200 میلی‌ گرم در دسی‌ لیتر (mg/dL) به این معنی است که شما در معرض خطر بالاتری برای بیماری‌ های قلبی قرار دارید.

صبحانه مناسب برای کلسترول بالا

داشتن یک صبحانه سالم و متعادل، یکی از راه‌ های موثر برای کنترل سطح کلسترول خون است. غذاهایی که سرشار از فیبر، پروتئین و چربی‌ های سالم هستند، می‌ توانند به کاهش کلسترول بد (LDL) و افزایش کلسترول خوب (HDL) کمک کنند.

در اینجا چند پیشنهاد برای صبحانه‌ های مناسب برای افراد با آورده شده است:

غلات سبوس‌ دار

• جو دوسر: جو دوسر سرشار از فیبر محلول است که به کاهش آن کمک می‌ کند. می‌ توانید آن را با شیر کم چرب یا شیر گیاهی، میوه‌ های تازه و آجیل میل کنید.
• نان سبوس‌دار: نان‌ های سبوس‌دار حاوی فیبر هستند و گزینه خوبی برای صبحانه محسوب می‌ شوند. می‌ توانید آن‌ ها را با کره بادام زمینی یا آووکادو میل کنید.

میوه‌ ها و سبزیجات

• میوه‌ های تازه: میوه‌ هایی مانند توت‌ ها، موز، سیب و گلابی سرشار از فیبر و آنتی‌ اکسیدان هستند.
• سبزیجات: سبزیجاتی مانند اسفناج، کلم پیچ و کاهو را می‌ توانید به همراه تخم مرغ آب‌ پز یا املت میل کنید.

آجیل و دانه‌ ها

•  بادام سرشار از چربی‌ های سالم و فیبر است و به کاهش آن کمک می‌ کند.
•  گردو نیز مانند بادام سرشار از چربی‌ های سالم است و به بهبود سلامت قلب کمک می‌ کند.
•  تخم کتان سرشار از امگا ۳ است که به کاهش التهاب و کاهش آن کمک می‌ کند.

لبنیات کم چرب

• ماست یونانی: ماست یونانی سرشار از پروتئین است و به شما احساس سیری بیشتری می‌ دهد. می‌ توانید آن را با میوه‌ ها و مغزها میل کنید.
• شیر کم چرب: شیر کم چرب منبع خوبی از کلسیم است و به سلامت استخوان‌ ها کمک می‌ کند.

تخم مرغ

•  سفیده تخم مرغ سرشار از پروتئین است و کلسترول کمی دارد. می‌ توانید آن را به صورت املت یا همراه با سبزیجات میل کنید.

نوشیدنی‌ ها

•  چای سبز دارای آنتی‌ اکسیدان‌ هایی است که به سلامت قلب کمک می‌ کنند.
• آب میوه‌ های طبیعی بدون افزودنی شکر، منبع خوبی از ویتامین‌ ها و مواد معدنی هستند.

قاتل کلسترول بالا

رای داشتن قلبی سالم و کاهش چربی خون، تغییراتی ساده اما موثر در رژیم غذایی خود ایجاد کنید:

• روغن‌ های سالم: به جای روغن‌ های صنعتی، از روغن‌ های طبیعی و سالم مانند ارده کنجد، روغن زیتون و روغن حیوانی (به مقدار متعادل) استفاده کنید. این روغن‌ ها سرشار از چربی‌ های مفید هستند که به کاهش کلسترول بد و افزایش کلسترول خوب کمک می‌ کنند.
• نمک طبیعی: به جای نمک تصفیه شده، از نمک دریا یا سنگ نمک استفاده کنید. نمک تصفیه شده علاوه بر افزایش فشار خون، خطر بیماری‌ های قلبی را نیز افزایش می‌ دهد.
• کاهش وزن: کاهش وزن، به ویژه کاهش چربی‌ های شکمی، یکی از موثرترین راه‌ها برای بهبود سطح آن و کاهش خطر بیماری‌ های قلبی است. فعالیت بدنی منظم و تغذیه سالم به کاهش وزن کمک می‌ کند.
• مصرف فیبر: افزایش مصرف فیبر از طریق میوه‌ ها، سبزیجات، غلات کامل و حبوبات نیز به کاهش آن کمک می‌ کند.
• محدود کردن غذاهای فرآوری شده: این غذاها اغلب حاوی چربی‌ های ترانس، نمک و قند اضافه هستند که برای قلب مضر هستند.

داروی گیاهی برای کلسترول بالا

استفاده از گیاهان دارویی برای درمان بیماری‌ ها از جمله کلسترول بالا، در طول تاریخ رواج داشته است. بسیاری از افراد به دنبال راه‌ های طبیعی برای کنترل سطح کلسترول خود هستند و به همین دلیل به گیاهان دارویی روی می‌ آورند.

برخی از گیاهان دارویی مانند:

• زنجبیل: مطالعات نشان داده‌ اند که زنجبیل ممکن است به کاهش سطح آن کمک کند.
• سیر: سیر حاوی ترکیباتی است که به کاهش آن و فشار خون کمک می‌ کنند.
• زردچوبه: زردچوبه دارای ماده‌ ای به نام کورکومین است که خواص ضد التهابی و آنتی‌ اکسیدانی دارد و ممکن است به کاهش آن کمک کند.
• گیاه گون: این گیاه در طب سنتی برای کاهش آن استفاده می‌ شود.
• زالزالک: برخی مطالعات نشان داده‌ اند که زالزالک ممکن است به کاهش آن کمک کند.

عرقیات و دمنوش‌ها برای کاهش کلسترول

استفاده از گیاهان دارویی به عنوان مکمل برای کاهش آن، روشی سنتی و محبوب است. بسیاری از عرقیات و دمنوش‌ ها به دلیل خواص درمانی خود، به عنوان راهکاری طبیعی برای کنترل سطح کلسترول شناخته می‌ شوند.

چرا عرقیات و دمنوش‌ها

• سرشار از آنتی‌ اکسیدان‌ ها: بسیاری از گیاهان دارویی حاوی آنتی‌ اکسیدان‌ هایی هستند که به مبارزه با رادیکال‌ های آزاد و کاهش التهاب کمک می‌ کنند.
• تنظیم متابولیسم: برخی از گیاهان می‌ توانند به بهبود متابولیسم چربی‌ ها و کاهش جذب آن کمک کنند.
• اثرات سینرژیک: ترکیبات موجود در گیاهان دارویی ممکن است با هم اثر سینرژیک داشته باشند و اثربخشی درمان را افزایش دهند.

برخی از بهترین عرقیات و دمنوش‌ ها برای کاهش کلسترول:

• دمنوش چای سبز:

  • سرشار از آنتی‌ اکسیدان‌ ها، به ویژه کاتچین
  • کمک به کاهش کلسترول بد و افزایش کلسترول خوب
  • بهبود عملکرد قلب و عروق

• عرق کاسنی:

  • خاصیت تصفیه کنندگی کبد
  • کمک به کاهش چربی خون
  • بهبود عملکرد گوارش

• دمنوش مریم گلی:

  • خواص ضد التهابی و آنتی‌اکسیدانی
  • کمک به کاهش کلسترول و تری‌ گلیسیرید
  • بهبود عملکرد قلّب

• دمنوش زنجبیل:

  • خواص ضد التهابی و آنتی‌ اکسیدانی قوی
  • بهبود گردش خون و کاهش خطر لخته شدن خون
  • کمک به کاهش وزن

• عرق شاه‌ تره:

  • خاصیت ادرارآور و تصفیه کنندگی خون
  • کمک به کاهش فشار خون و کلسترول
  • بهبود عملکرد کبد و کلیه

غذاهای مضر برای کلسترول بالا

داشتن یک رژیم غذایی سالم و متعادل یکی از مهمترین راه‌ ها برای کنترل آن است. برخی غذاها می‌ توانند سطح کلسترول بد (LDL) را افزایش دهند و خطر بیماری‌ های قلبی را بالا ببرند. در ادامه به برخی از این غذاها اشاره می‌ کنیم:

غذاهایی با چربی اشباع بالا:

• گوشت‌ های قرمز و فرآوری شده: گوشت گاو، بره، خوک و فرآورده‌ های گوشتی مانند سوسیس، کالباس و همبرگر حاوی مقادیر زیادی چربی اشباع هستند.
• لبنیات پرچرب: شیر کامل، خامه، پنیر های پرچرب و بستنی از منابع اصلی چربی‌ های اشباع هستند.
• روغن‌ های جامد و نیمه جامد: روغن‌ های حیوانی، روغن نارگیل و روغن پالم حاوی مقادیر زیادی چربی اشباع هستند.

غذاهای حاوی چربی ترانس:

• غذاهای سرخ شده: بسیاری از غذاهای سرخ شده با روغن‌ های هیدروژنه تهیه می‌ شوند که حاوی چربی‌ های ترانس هستند.
• اسنک‌ ها و شیرینی‌ های بسته‌ بندی شده: بسیاری از این محصولات حاوی چربی‌ های ترانس هستند.
• مارگارین‌ های جامد: برخی مارگارین‌ ها حاوی چربی‌ های ترانس هستند.
• زرده تخم مرغ: زرده تخم مرغ حاوی کلسترول است، اما مصرف متعادل آن برای افراد سالم مشکلی ایجاد نمی‌ کند.
• روده و دل و جگر: این قسمت‌ های حیوانات حاوی مقادیر زیادی کلسترول هستند.
• غذاهای فرآوری شده: بسیاری از غذا های فرآوری شده حاوی نمک، قند و چربی‌ های ناسالم هستند که می‌ توانند به افزایش آن کمک کنند.

نتیجه گیری

کنترل سطح کلسترول خون، یکی از مهم‌ ترین عوامل در حفظ سلامت قلب و عروق است. با رعایت یک سبک زندگی سالم و مراجعه منظم به پزشک، می‌ توان خطر ابتلا به بیماری‌ های قلبی را به طور قابل توجهی کاهش داد.

کلسترول بالا، یک عامل خطر جدی برای بیماری‌ های قلبی است، اما با آگاهی از علل و عوارض آن و اتخاذ سبک زندگی سالم، می‌ توان این خطر را به حداقل رساند.