گیاهان دارویی

تعریف گیاهان دارویی (در زبان انگلیسی: Medicinal plants) به گیاهانی اطلاق می‌ شود که اندام‌ هایی از آن‌ ها شامل مواد مؤثری هستند که کمتر از ۱٪ از وزن خشک گیاه را تشکیل می‌ دهند و تأثیرات درمانی بر روی موجودات زنده دارند.

ماهیت گیاهان دارویی

گیاهان دارویی گیاهانی هستند که از عصاره، برگ، ریشه، ساقه، گل یا دیگر قسمت های آنها تشکیل شده است که برای درمان اکثر بیماری‌ ها استفاده می‌ شوند. این گیاهان از دیرباز در طب سنتی مورد استفاده قرار گرفته‌ اند و امروزه نیز به دلیل مزایای متعددی که نسبت به دارو های شیمیایی دارند، مورد توجه بسیاری از افراد قرار گرفته‌ اند.

دسته بندی های اصلی گیاهان دارویی

1. گیاهان خشک شده

گیاهان خشک شده، رایج ترین شکل مصرف گیاهان دارویی هستند. این گیاهان با روش های خاصی خشک می شوند تا خواص دارویی خود را حفظ کنند. این دسته شامل برگ ها، گل ها، ریشه ها و سایر بخش های گیاه است که می توان آن ها را به صورت چای یا دمنوش مصرف کرد.

2. انواع دمنوش

دمنوش ها از ترکیب گیاهان دارویی مختلف تهیه می شوند و هر کدام خواص منحصر به فردی دارند. دمنوش های گیاهی مانند دمنوش بابونه، نعناع و زنجبیل، نه تنها برای بهبود سلامت جسمی بلکه برای آرامش روحی نیز موثر هستند.

3. بذر سبزیجات

بذر سبزیجات دسته دیگری از گیاهان دارویی هستند که برای کاشت و برداشت گیاهان مفید استفاده می شوند. این بذرها، منبعی غنی از مواد مغذی بوده و می توانند برای پرورش سبزیجاتی مانند ریحان، گشنیز و جعفری که خواص دارویی دارند، مورد استفاده قرار گیرند.

4. انواع روغن های گیاهی

روغن های گیاهی از استخراج عصاره گیاهان دارویی به دست می آیند و به دو دسته اصلی تقسیم می شوند:

• روغن های خوراکی: این روغن ها مانند روغن زیتون و روغن کنجد برای مصرف خوراکی استفاده می شوند و سرشار از آنتی اکسیدان ها و اسیدهای چرب مفید هستند.
• روغن های ماساژ: این نوع روغن ها برای استفاده های موضعی و ماساژ به کار می روند و برای آرامش عضلات و بهبود گردش خون مفید هستند. روغن های ماساژ شامل روغن نارگیل، روغن آرگان و روغن جوجوبا می باشند.

مزایای گیاهان دارویی نسبت به داروی شیمیایی

• سازگاری بیشتر با بدن:  معمولاً با بدن انسان سازگارتر هستند و احتمال بروز حساسیت یا واکنش‌ های آلرژیک در اثر مصرف آنها کمتر است.
• اثربخشی مشابه:  در بسیاری از موارد اثر بخشی مشابه دارو های شیمیایی را دارند.
• قیمت کمتر:  معمولاً نسبت به دارو های شیمیایی ارزان‌ تر هستند.
• بهبود سلامت کلی بدن:  علاوه بر درمان بیماری‌ های خاص، می‌ توانند در بهبود سلامت کلی بدن نیز نقش داشته باشند.

در طب قدیم، دارو ها تولید شده از گیاهان بودند و در طب سنتی ایران نیز دمنوش‌ ها رایج بوده‌ اند. گیاه‌ شناسی در ایران به پیش از اسلام باز می‌گردد و پزشکان ایرانی با صدها نوع گیاه درمانی آشنا بودند و آن‌ها را مقدس می‌ دانستند. از میان این گیاهان، ۳۰ نوع به‌ عنوان مقدس‌ ترین گیاهان شناخته می‌شدند که نماد روزهای سی‌ گانه ماه بودند.

روش‌ های مصرف گیاهان دارویی و معطر

• گیاه تازه
• گیاه خشک یا کنسرو شده
• فرآوری شده توسط حرارت
• استخراج مواد مؤثر در صنعت

گیاهان دارویی به دلیل خواص درمانی متنوع خود، یکی از بهترین انتخاب ها برای حفظ سلامت به صورت طبیعی هستند. با شناخت بهتر دسته بندی های مختلف این گیاهان، می توانید از مزایای بی شمار آن ها بهره مند شوید و راهی به سوی زندگی سالم تر و طبیعی تر بیابید.